082 - Stempel van Weltevreden voor de Soerabaiasche Jaarmarkt
Op blz. 125 van het boek “Poststempels Nederlands-Indie 1864-1950” van Bulterman staat de eerste dag van gebruik van het stempel van Weltevreden voor de Soerabaiasche Jaarmarkt is 21-7. Op deze zegel (N.I. 163) staat duidelijk de datum 10-4-24 5-6N.
Is er sprake van: a-een vervalsing, b-te vroeg gebruik of c-staat er een foutje in Bulterman’s boek?
Indien er een foutje in het boek staat, waar (in welk boek) kan ik dan de juiste data vinden?
Een oplossing voor deze vraag kan ik (nog) niet geven, wel een reactie.
In 1924 is te Soerabaja een jaarmarkt gehouden van 25 september t/m 12 oktober. Propagandastempels werden ongeveer 3 maanden gebruikt met als laatste gebruiksdatum de laatste dag van de jaarmarkt. A.C. Forbes Wels geeft in zijn manuscript “Stempels in Nederlandsch-Indië in gebruik sedert de organisatie van de Posteryen in 1862(1864)” (ca. 1935) op p.34 aan dat 21 juli de datum van ingebruikneming van dit handstempel te Weltevreden is.
De uitvoerige artikelenserie “Reclame- en gelegenheidsafstempelingen in Nederlandsch Indië” van dr. W. Weigand in Het Postzegelblad voor Indië (jaargang 1937) behandelt en illustreert deze stempels ook en noemt op p.142 eveneens als gebruiksdata 21 juli t/m 12 oktober 1924. Conclusie: Bulterman geeft de juiste gebruiksdata aan. Nu is het merkwaardige dat de Jubileumzegels hun geldigheid verloren op 30 april 1924. Is er sprake van een dubbele toevalligheid? Zowel een verkeerde datum in het stempel als een afstempeling na de geldigheidsperiode?
Of heeft Weltevreden dit propagandastempel al zo vroeg ontvangen en heeft een postbeambte (met het risico op ontslag) de zegel inderdaad op 10 april afgestempeld?
Ik zou de zegel in handen moeten hebben om te kunnen trachten na te gaan of er sprake is van een vervalsing. Dat is vanaf het beeldscherm niet te zien. Het is in ieder geval een opmerkelijk prachtige afdruk…
Peter Storm van Leeuwen
De eigenaar heeft mij de zegel toegestuurd en ik heb de afstempeling goed kunnen bestuderen. Na vergelijk met enkele andere duidelijke afdrukken uit 1924 (van 13-8 en 10-9) staat vast dat het gebruikte stempel beslist echt is. Het is een raderstempel waarbij de datum- en uurkarakters in de juiste stand gedraaid kunnen worden. Het raadsel blijft echter bestaan: hoe kan deze datum op deze zegel?
