170 - Verschot de betekenis.
In het voorjaar van het jaar 1814 zien we het woord “Verschot” genoteerd op de voorkant van brieven die vanuit de omgeving van Hamburg naar Nederland worden gestuurd. Het centrum van Hamburg was tot eind mei 1814 bezet door geïsoleerde Franse troepen.
Vanaf 1659 was er een ruiterpost tussen Hamburg en Amsterdam – beheerd door deze twee steden. In de periode 1808 tot 1813 werd deze route overgenomen door het groothertogdom Berg en Frankrijk.
Na de val van Napoleon werd de route opnieuw ingesteld, maar het koninkrijk Hannover had plannen om de route over te nemen en stond niet toe dat routes op hun grondgebied door buitenlandse staten werden beheerd.
Het doel van mijn vraag is om de eerste en de laatste dag voor het gebruik van het woord “Verschot” te bepalen.
Het woord “Verschot” werd gevolgd door een bedrag, dat bedoeld was om het traject tot aan de Nederlandse grens te betalen.
Hier zijn de voorbeelden die mij bekend zijn:
Verschot in Stuivers | NL port | Totaal | Verschot naar | Datum | van | naar |
8½ | 5 | 14 | Stade | 22-02-1814 | Helsingör | Schiedam |
7 | 5 | 12 | Stade | 05-04-1814 | Helsingör | Schiedam |
11 | 5 | 16 | Stade | 01-05-1814 | Helsingör | Schiedam |
16 | 8 | 24 | Stade | 07-05-1814 | Helsingör | Schiedam |
4 | 5 | 9 | Bremen | 21-05-1814 | Lübeck | Schiedam |
Het koninkrijk Hannover stond de “Hamburg”-Amsterdamse ruiterpost niet meer toe op 27 mei 1814.
Dus, meld verdere voorbeelden
Voorbeeld Lübeck 21 mei 1814 naar Schiedam verzonden Franco Bremen
Het stuk van Bremen tot de Nederlandse grens werd betaald door “Verschot 4 St”(uivers)
Antwoord:
Uit uw tabel lijkt het dat de afgebeelde brief naar Schiedam moet, uit de afbeelding blijkt Amsterdam de bestemming te zijn. Of is er sprake van een forwarder in Amsterdam?
In Philatelie 1974 schrijft Douwe de Haan een artikelserie over de Noordsche correspondentie. Op bladzij 376-378 en 469-470 geeft de auteur bijzonderheden over de problemen in 1814 tussen Hamburg en de Nederlanden.
Eerst iets over de route. Op papier kunnen routes wel bestaan, maar dat betekent niet dat ze altijd gebruikt kunnen worden. Eind 1809 was het gedaan met het Hamburger rit vanaf Amsterdam via Zwolle en Lingen naar Hamburg. In 1806 was het groothertogdom Berg tot stand gekomen. Oostelijk daarvan lag Westfalen.
Deze landen wilden eigen baas zijn over postritten over hun grondgebied. Vanouds waren Amsterdam en Hamburg gewoon het hele traject zelf te rijden. Het is mij niet bekend welke brieven van de Noordsche correspondentie tussen 1810 en zomer 1814 inderdaad via Almelo, Zwolle of Deventer ons land binnen kwamen.
De Haan en ook Muys noemen de route via Dorsten en Emmerik naar Arnhem. De Haan meldt ook dat Noorse brieven de route via Stade hebben gevolgd in 1814.
H. Wiersma
