239 Het stempel ambulant
Ambulant op ee Nederlandse postzegel.
Een vraag die Peter Muller stelt.
Antwoordt
- Dit is een Zwitsers stempel.
- Dit is een veel voorkomend zwitsers ambulantstempel. Maar op een nederlands zegel heb ik het nog nooit gezien. Mogelijk gebruikt om een ongestempeld gebleven zegel te ontwaarden (nachtraglich entwertet)
- Ik kwam niet verder dan dat het een Franse of Zwitserse stempel is van een mobiel afstempelkantoor op het spoor.
- vermoedelijk is de kaart met 5 cent bontkraag ver weg na-gestempeld, in het postrijtuig in trein 34, in ZWITSERLAND. (5 cent was binnenlandse brief en internationale briefkaart.) Ik weet niet zeker of er in CH toen (1911) stempels met alleen AMBULANT waren. Later stond er ook, onderin of bovenin, BAHNPOST. Jammer dat de zegel niet ‘op stuk’ bewaard gebleven is! Blijft iets bijzonders!
- P.S. AMBULANT, indien Zwitsers, is geen stempel van Martin in Berlijn maar van Güller in Hüttikon, Zwitserland. (www.guellersoehne.ch) Daar is 1865 of 1866 het ‘typenrader-stempel’ uitgevonden.
- https://swiss-philately.co.uk/wp-content/uploads/2017/02/Swiss_Ambulant_Post_Offices.pdf
- Bovenstaande link levert een antwoord op de vraag van Peter Muller. Afbeelding bijna achteraan in het stuk. Kennelijk is het zegel niet in Nederland ontwaard, maar onderweg? Naar Zwitserland.
Swiss Ambulant Postkantoren
Terwijl bijna alle “genoemde” reizende postkantoren, d.w.z. die poststempels gebruikten met de plaatsnamen, poststempels hadden met het Kruis van de Confederatie omlijst door een cirkel (en in enkele gevallen door een ovaal), tonen “naamloze” poststempels met alleen het opschrift BAHNPOST of AMBULANT (of afkortingen zoals B.P. of Amb.) het Kruis zonder omlijsting, meestal tussen het routenummer (zie afbeelding rechts). Opgemerkt moet worden dat het het routenummer is en niet het treinnummer dat het kruis flankeert, dus: “No + 11”. Het treinnummer staat achter de datum (op het afgebeelde poststempel is dat “1608”).
Waar het reizende postkantoor op lijnen liep die van het ene taalgebied naar het andere gingen, vinden we de inscripties “BAHNPOST” en “AMBULANT”, de ene bovenaan de andere onderaan de binnenste cirkel, soms gescheiden door sterren. Deze Duits-Franse poststempels hebben geen kruis.
Een voorbeeld van een oud “klein” treinpoststempel, dat de plaatsnamen van de routes BERN-SCHWARZENBERG-BERN combineert met het opschrift BAHNPOST, zie je hiernaast. Het is gedateerd 15 augustus 1932 en moet meer dan dertig jaar in gebruik zijn geweest. Het heeft de verticale luiklijnen van het oude type 2.
Een klein stukje uit de bovenstaande link wat vertaald is.
De volgende leden gaven een eensluidend antwoord.
- René Hillesum
- Herman Geurts
- Adam van der Linden
- Karsten Helmhout
- Frans van de Rivière
- Jan Smit
- Dio Glaudemans
- Gunilla Bakker
Samenvatting door Dio Glaudemans
De zegel heeft een Zwitsers treinstempel “Ambulant”. Mogelijk heeft de
zegel op een antwoordbriefkaart gezeten die uit Zwitserland naar
Nederland is teruggezonden, of de zegel werd vergeten te stempelen in
Nederland wat bij aankomst van een brief alsnog gebeurde in Zwitserland.
Er zijn meerdere mogelijkheden waardoor een zegel een buitenlands
stempel kan krijgen.