Posttarieven 0 cent - 100 cent

Een van de mogelijkheden om de postale geschiedenis functioneel te benaderen is het bestuderen van de posttarieven. Als het gaat om de Nederlandse posttarieven van de laatste anderhalve eeuw valt er niet zoveel meer te bestuderen; dat is al, behoudens de luchtrechttarieven, door Da Costa gedaan en neergelegd in zijn Po & Po Posthistorische Studie no. 14, Binnenlandse en Internationale Posttarieven van Nederland 1850-1990. 

Wel kunnen we voorbeelden van die tarieven in de vorm van poststukken en ander postaal materiaal verzamelen. In dit deel van de site willen we een groot aantal van die voorbeelden tonen. 
Het is daarbij de vraag hoe je zo’n tarievenverzameling opzet. Waarschijnlijk het meest systematisch is de volgende benadering: enkelvoudige binnenlandse brieven idem aangetekend met bericht van ontvangst idem expresse idem aangetekend expresse idem aangetekend expresse met bericht van ontvangst idem aangetekend met aangegeven waarde idem aangetekend met aangegeven waarde met bericht van ontvangst etc. Als je je realiseert dat dit alleen maar de enkelvoudige binnenlandse brieven betreft en dat er ook nog meerdere gewichtsklassen zijn, lokaal verzonden brieven, briefkaarten, drukwerken etc. en dat er vele stappen in de aangegeven waarde zijn, dan zal duidelijk zijn dat je onvermijdelijk verzandt in deze systematiek. 

Een andere benadering, die zonder meer weinig wetenschappelijk van opzet is, is het tonen van posttarieven in de volgorde van het frankeerbedrag. Het voordeel van deze methode is echter dat je duidelijk kunt zien dat tot plm. 1970 nagenoeg alle hele- en halvecentsbedragen kunnen voorkomen. 
Het is de bedoeling om met de leden van Po&Po een on-line expositie over posttarieven te maken waarbij dus het bedrag uitgangspunt is. De basis van deze expositie is de collectie van 2 leden die hun tarieven tussen 0 en 50 cent tonen. Leden worden van harte uitgenodigd om hun aanvullingen, ook van hogere bedragen, in te zenden in de vorm van een scan van het poststuk (jpg-formaat, 150 dpi. plus de tariefsverklaring. 

In aanmerking komen:oStukken met hun porten en rechten die geheel of gedeeltelijk met frankeerzegels of afdrukken van frankeermachinestempels zijn voldaan en zoals beschreven in ‘Da Costa’ Expressestukken waarbij het afstandport is geheven door middel van poRtzegels; dan telt het totale bedrag; Doorgezonden lokale poststukken waarbij het aanvullend port is geheven met behulp van portzegels. Postpakketkaarten komen in principe wel in aanmerking, maar zullen voorlopig niet worden opgenomen.Niet in aanmerking komen:oDe allereenvoudigste tarieven (enkelvoudig brief-, briefkaart of drukwerktarief); lokaaltarief en met name ook grenstarief komen wel degelijk in aanmerking.oDuidelijk maakwerk zoals FDC’s, gelegenheidsstempels en speciale vluchten. Weliswaar leveren deze soms aparte tarieven op (luchtpostdrukwerk – wat zijn wij verzamelaars toch zuinig dat wij zo’n brief als drukwerk versturen) maar het is nooit de bedoeling geweest om met deze enveloppe of kaart een bericht aan een ander te sturen. Overgefrankeerde poststukken Ondergefrankeerde poststukken, al dan niet belast met strafportDe in de expositie opgenomen stukken zijn te benaderen door op het betreffende tarief te klikken. Het kan zijn dat per tarief meerdere stukken zijn opgenomen. Wat voor stuk u te zien krijgt is steeds een verrassing; het is niet af te leiden uit de benaming van het stuk.

Tarief 0 cent

Braillestuk

Bij het postverdrag van Lissabon (1 april 1886)worden braillestukken gelijk gesteld met drukwerken. Gedurende enige tijd zijn in Nederland braillestukken die het karakter hebben van briefwisseling uitgesloten van deze regel.Tot 1 februari 1971 konden braillestukken tegen sterk gereduceerd tarief worden verzonden; vanaf die datum was de verzending gratis.

Tarief ½ cent

Krantenbandje ½ cent

Dit poststuk is tevens een voorafstempeling

Tarief 2 cent

Binnenland drukwerk met spoedbehandeling.
Locaal verzonden in Groningen op 3-8-1930

Frankeringsopbouw

binnenland drukwerk tarief 1½ cent 01/02/1928-01/11/1946
spoedbehandeling½ cent01/02/1928-01/11/1946
totaal2 cent 

Tarief 2 ½ cent

1938
Aangetekende waardebrief (fl 2,–)  verzonden door het Departement van Oorlog, afdeling Vrijwillig Landstormkorps, naar Baarn.
Het departement van Oorlog genoot portvrijdom.
Tot 1 maart 1921 was in het verzekeringsrecht het aantekenrecht van 10 cent inbegrepen. Na 1921 was dat niet meer zo, en hoefden diensten die vrijgesteld waren van port alleen nog maar het verzekeringsrecht (2½ cent per fl 10,–) te betalen.

Tarief 4½ cent

Drukwerkenveloppe (9 februari 1942) van de derde gewichtsklasse: 101 t/m 150 gram. Gezien het feit dat de inhoud een ‘bouwkundig zakboek’ was, is dit hoge gewicht voor zo’n kleine enveloppe toch aannemelijk. 

Tarief: 3 * 1½ ct = 4½ ct (01-11-1919 – 31-10-1946)

Tarief 9 cent


Drukwerkenvelop die op 31 oktober 1948 per luchtpost naar Duitsland is verstuurd. 

Tariefsopbouw:

  • Drukwerk Buitenland    4 cent.  (01-11-1946 – 30-06-1953)
  • Luchtrecht                      5 cent
  • Totaal                              9 cent

Tarief 10 cent

1871-1892: Kwitantierecht 10 cent per fl 10,–, maximum bedrag fl 150,–.

Tarief 12 ½ cent

Postblad naar New York
tarief 12½ cent (08/01/1876 – 01/03/1921)

Tarief 15 cent

Aangetekende briefkaart naar Duitsland

Verlaagd  buitenland briefkaarttarief naar Duitsland 5 cent 01/09/1942 – 23/09/1945
Aantekenrecht  10 cent 01/04/1939 – 01/11/1946
totaal15 cent 

Tarief 17 ½ cent

Aangetekende briefkaart naar Zweden

Buitenland briefkaarttarief7½ cent1/11/1928 -1/11/1946
Aantekenrecht10 cent01/04/1939 – 01/11/1946
totaal17½ 

Tarief 18 cent

Expresse briefkaart

verzonden op 09/03/1918

binnenland briefkaarttarief3 cent 16/10/1916 – 01/11/1919
expresserecht15 cent 01/01/1871 – 01/03/1921
totaal18 cent 

Tarief 20 cent

Expresse briefkaart

verzonden op 06/04/1920

buitenland briefkaarttarief5 cent 01/11/1919 – 01/03/1921
expresserecht15 cent 01/01/1871 – 01/03/1921
totaal20 cent 

Tarief 22 ½ cent

Brief met aangegeven waarde
verzonden in Vledderveen (“bestelling Musselkanaal”) op 14/04/1913

Tariefopbouw

briefport meer dan 20 gram10 cent  01/10/1908 – 16/10/1916
verzekeringsrecht12½ cent  01/04/1892 – 01/03/1921, minimum bedrag
totaal22½ cent 

In het verzekeringsrecht was tot 1 maart 1921 het aantekenrecht inbegrepen.

Tarief 25 cent

Expresse briefkaart naar Duitsland

verzonden op 26/11/1942

verlaagd briefkaarttarief naar Duitsland5 cent 01/09/1942 – 23/09/1945
buitenland expresserecht20 cent 12/08/1940 – 01/11/1946
totaal25 cent 

Tarief 27 ½ cent

Expressebrief naar Antwerpen

Tariefopbouw

Enkelvoudig buitenland brieftarief  *1)12½ cent01/10/1907 – 01/03/1921
Expresserecht

15 cent

01/07/1875 – 01/03/1921
totaal27½ cent 

*1)
Howel het enkelvoudig briefport naar België 10 cent bedroeg moest toch 12½ gefrankeerd worden omdat de brief om censuurredenen via Duitsland (Aken) gestuurd moest worden. België was bezet door Duitsland (WO1). Het enkelvoudig brieftarief naar Duitsland bedroeg 12½ cent.

Tarief 27 ½ cent

Expresse briefkaart naar Duitsland

verzonden op 06/11/1941

buitenland  briefkaarttarief7½ cent 01/11/1928 – 01/11/1946
buitenland expresserecht20 cent 12/08/1940 – 01/11/1946
totaal27½ cent 

*1 Het verlaagde briefkaarttarief naar Duitsland werd eerst op 01/09/1942 van kracht

Tarief 29 cent

Aangetekende brief met aangegeven waarde fl 200,–

Tariefopbouw

enkelvoudig briefport      10 cent 01/11/1946 – 01/04/1957
aantekenrecht15 cent 01/11/1946 – 01/07/1953
verzekeringsrecht, 2 cent per fl 100,– 4 cent 01/10/1948 – 01/01/1964
totaal29 cent 

Tarief 29 1/2 cent

Tarief 31 cent

Tarief 37 ½ cent

Aangetekende expressebrief naar Duitsland

Tariefopbouw

Enkelvoudig buitenland briefport

12½ cent

01/10/1907-01/03/1921

Aantekenrecht

10 cent

01/04/1879-01/11/1919

Expresserecht

15 cent

01/07/1875-01/03/1921

Totaal

37 ½ cent

 
 

Tarief 98 cent

Toen op 31 januari 1966 het ICEM-blokje verscheen gaf dat enige commotie over de samenstelling. Het blokje bevatte slechts één zegel van 18 cent, dat bedoeld was voor frankering van binnenlandse brieven. Daarentegen bevatte het blokje 2 zegels van 40 cent die bedoeld waren voor brieven naar het buitenland. Aangezien een gemiddeld gezin veel meer binnenlandse dan buitenlandse brieven te versturen heeft, was dit niet zo’n handige samenstelling. 

Met een frankeerwaarde van 98 cent zou je ook niet verwachten dat het blokje als enkelfrankering zou kunnen worden gebruikt. Toch kon dit, blijkens nevengaand stuk.

Het betreft een remboursbrief van 2 februari van Amsterdam naar Aerdenhout met de volgende frankeringsopbouw:

Brieftarief  18 cent(01-06-1965/30-04-1966)
Aantekenrecht 45 cent(01-06-1965/30-04-1966)
Verrekeningsrecht35 cent(01-01-1964/30-04-1966)
Totaal  98 cent 

Dit 98 centstarief gold dus van 01-06-1965 t/m 30-04-1966; het voldoen van dit tarief met een ICEM-blokje kon echter maar van 31-01-1966 t/m 30-04-1966.

Tarief 100 cent

Toen op 29 april 1965 met zegel van de Militaire Willemsorde verscheen was er nogal wat protest over de hoge nominale waarde: 1 gulden. Die was niet alleen hoog in vergelijking met het gewone binnenlandse brieftarief (15 cent), ook kon het niet worden gebruikt voor bijvoorbeeld aangetekende brieven (50 cent) of expressebrieven (90 cent). 

Toch waren er wel degelijk tarieven waar enkelfrankering met een MWO-zegel mogelijk waren, alleen lagen deze niet zo voor de hand.

Bijvoorbeeld deze beschreven ansichtkaart (briefkaarttarief) die per expresse werd verstuurd naar Hongarije. De frankeringsopbouw was:

Briefkaarttarief25 cent(01-07-1964/30-06-1971)
Expresserecht75 cent (01-01-1964/31-01-1967)
Totaal100 cent 

Dit 100 centstarief gold dus van 01-07-1964 t/m 31-01-1967; het voldoen van dit tarief met een MWO-zegel kon echter maar van 29-04-1965 t/m 31-12-1966 (einde geldigheid zegel).

Scroll naar boven
Po & Po